Stór evrópsk orkufyrirtæki tvöfölduðu olíu og gas árið 2024 til að græða skammtíma hagnað, hægja á eða jafnvel snúa við loftslagsskuldbindingum og líklegt er að breytingin haldi áfram árið 2025.
Olíufyrirtæki hafa fækkað störfum þar sem stjórnvöld um allan heim hægðu á útbreiðslu stefnu um hreina orku og frestuðu markmiðum eftir að orkukostnaður hækkaði mikið árið 2022 í kjölfar átaka Rússlands og Úkraínu.
Stóru orkufyrirtækin í Evrópu, sem hafa fjárfest umtalsvert í umskiptum hreinnar orku, hafa séð hlutabréf sín vera á eftir bandarísku keppinautunum ExxonMobil og Chevron, sem hafa einbeitt sér að olíu og gasi.
Með hliðsjón af þessu sögðu BP og Shell á þessu ári að þau myndu hægja verulega á áætlunum um að eyða milljörðum dollara í að þróa vind- og sólarorkuverkefni og færa fjármuni yfir í olíu- og gasverkefni með hærri framlegð.
BP, sem stefnir að því að stækka endurnýjanlega orkuframleiðslu 20-falda í 50 gígavött á þessum áratug, tilkynnti í desember að það myndi sameina næstum öll vindframkvæmdir sínar á hafi úti í samstarfsverkefni með japanska rafalanum JERA.
Shell, sem eitt sinn hét því að verða stærsta orkufyrirtæki heims, hefur að mestu hætt að fjárfesta í nýjum vindframkvæmdum á hafi úti, yfirgefið orkumarkaði í Evrópu og Kína og veikt kolefnisminnkun markmið sín.
Equinor, sem er í eigu norska ríkisins, hefur einnig dregið úr útgjöldum til endurnýjanlegrar orku.
„Geópólitísk óróa eins og átökin í Rússlandi og Úkraínu hefur veikt hvata fyrirtækja til að forgangsraða lágkolefnisbreytingum innan um hátt olíuverð og breyttar væntingar fjárfesta,“ sagði Rohan Bowater, sérfræðingur hjá Accela Research. Hann sagði að BP, Shell og Equinor muni draga úr útgjöldum með lágum kolefnisnotkun um 8% árið 2024.
Shell sagði að það væri enn staðráðið í að verða orkufyrirtæki með núlllosun fyrir árið 2050 og mun halda áfram að fjárfesta í orkubreytingunum.
Equinor sagði: "Vindvindiðnaðurinn á hafi úti hefur átt erfitt uppdráttar undanfarin ár vegna verðbólgu, hækkandi kostnaðar, flöskuhálsa í birgðakeðjunni og fleiri ástæðna. Equinor mun halda áfram að grípa til aðgerða okkar af varkárni og ströngu."
Uppsagnir olíufélaga eru slæmar fréttir fyrir tilraunir til að draga úr loftslagsbreytingum. Búist er við að losun gróðurhúsalofttegunda á heimsvísu nái nýju hámarki árið 2024, sem gerir það að heitasta ár sem mælst hefur.
Árið 2025 stefnir í að verða enn eitt ókyrrt ár fyrir 3 trilljón dollara orkuiðnaðinn þegar loftslagsefahyggjumaðurinn Donald Trump snýr aftur í Hvíta húsið. Kína, stærsti hráolíuinnflytjandi heims, er að reyna að endurvekja slaka hagkerfið, sem gæti aukið eftirspurn eftir olíu.
Evrópa stendur frammi fyrir áframhaldandi óvissu vegna stríðsins í Úkraínu og pólitískrar umróts í Þýskalandi og Frakklandi.
Öll þessi spenna var til sýnis á árlegri loftslagsráðstefnu Sameinuðu þjóðanna í Baku í Aserbaídsjan í nóvember, þegar gestgjafinn Ilham Aliyev, forseti, lofaði olíu og gas sem „gjöf frá Guði“.
Leiðtogafundurinn gerði alþjóðlegan samning um fjármögnun á sviði loftslagsmála en vonbrigðum talsmenn loftslagsmála sem höfðu vonast til að stjórnvöld gætu unnið saman að því að hætta olíu, gasi og kolum í áföngum.
Orkufyrirtæki munu fylgjast með hvort Trump standi við loforð sitt um að fella úr gildi tímamótastefnu Biden forseta um græna orku, sem hefur hvatt til fjárfestingar í endurnýjanlegri orku í Bandaríkjunum
Trump hefur heitið því að draga Bandaríkin frá hnattrænum loftslagsaðgerðum og skipað annan efasemdamann um loftslagsmál, olíuforingjann Chris Wright, sem orkumálaráðherra.
Vöxtur eftirspurnar í Kína, sem er stærsti olíuinnflytjandinn, hefur knúið verðið á heimsvísu hærra undanfarna tvo áratugi, en sá vöxtur er að hægja á sér og vaxandi teikn eru á lofti um að kínversk neysla hafi náð hásléttu.
Á sama tíma hafa OPEC og helstu bandamenn þeirra í olíuframleiðslu ítrekað frestað áætlunum um að aflétta framleiðsluskerðingu þar sem önnur lönd, undir forystu Bandaríkjanna, auka olíuframleiðsluna.
Þar af leiðandi búast sérfræðingar við að olíufélög standi frammi fyrir þrengri fjárhagslegum þvingunum á næsta ári. Gert er ráð fyrir að hrein skuld fimm stærstu vestrænu olíufyrirtækjanna hækki í 148 milljarða dala árið 2024 úr 92 milljörðum dala árið 2022, samkvæmt áætlunum frá London Stock Exchange.
